ΔΩΡΕΑΝ ΒΙΒΛΙΑ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑΣ

Στις μέρες της Χαιρώνειας

Απόσπασμα

Ο Ισοκράτης υπήρξε ο πνευματικός πατέρας της «Πανελλήνιας Ιδέας», μιας επαναστατικής για την εποχή εκείνη πολιτικής πρότασης για την, κατά κάποιο τρόπο, «ομοσπονδοποίηση» των ελληνικών κρατών/ πόλεων. Η πρόταση αυτή δεν ευοδώθηκε για δυο, κυρίως, λόγους.

  Ο ένας ήταν η μυωπική, η φανατική και η τοπικιστική προσήλωση ορισμένων ελλήνων πολιτικών (όπως του ρήτορα Δημοσθένη) στο δημοκρατικό ιδεώδες της «Ελευθερίας των Πόλεων». Αυτοί δεν είχαν τη στοιχειώδη διορατικότητα για να αντιληφθούν τα νέα ρεαλιστικά πολιτικοστρατιωτικά δεδομένα που διαμορφώνονταν στη Μεσόγειο, με την ανάδειξη της Ρώμης σε υπερδύναμη, η οποία γιγαντωνόταν «απορροφώντας» πόλεις και κρατίδια. Πίστευαν, με ανευθυνότητα και αφέλεια, πως αυτό το ιδεώδες θα τους το προστάτευαν «οι ξένοι» από την ανάδειξη του μόνου ισχυρού ελληνικού κράτους, της Μακεδονίας, ως ηγέτιδας δύναμης του ελληνισμού. Η βασιλεία, ως θεσμός, αποτελούσε γι αυτούς το μεγαλύτερο κίνδυνο για την ανεξαρτησία των ελληνικών πόλεων και γι’ αυτό δε δίστασαν να χρηματοδοτηθούν από τους προαιώνιους εχθρούς των Αρχαίων Ελλήνων, τους Πέρσες, αλλά και να συνδράμουν ολόψυχα τους Ρωμαίους για να υποτάξουν το βασίλειο της Μακεδονίας.

  Ο δεύτερος ήταν η εύστοχη πολιτική του «διαίρει και βασίλευε» των Ρωμαίων. Διέβλεπαν τους κινδύνους που θα αντιμετώπιζαν από την τεράστια ισχύ του ελληνισμού, σε περίπτωση ομόνοιας και συνένωσης όλων των πόλεων/κρατών υπό την ηγεσία ενός ικανού στρατιωτικού ηγέτη. Τα επιτεύγματα του Μεγαλέξανδρου ήταν το πιο ζωντανό δείγμα αυτού του κινδύνου.

  Η διαιρετική αυτή πολιτική των Ρωμαίων, αριστοτεχνικά σχεδιασμένη, εφαρμόστηκε ως το 168 π.Χ. όταν πλέον υπόταξαν τη Μακεδονία νικώντας το βασιλιά Περσέα στην κρίσιμη για τον ελληνισμό μάχη της Πύδνας. Ακολούθησε η εξέγερση του Ανδρίσκου και η ολοκληρωτική καταστροφή της Κορίνθου το 146 π.Χ., με συνέπεια τη δημιουργία της «Ρωμαϊκής Επαρχίας της Μακεδονίας», στην οποία προσαρτήθηκε όλη η Ελλάδα, με εξαίρεση την Αθήνα και τη Σπάρτη. Για πρώτη φορά οι Ρωμαίοι παραδέχτηκαν, με αυτό τον πανηγυρικό τρόπο, πως και η Μακεδονία ανήκε στον ελληνικό χώρο, μια άποψη που διατύπωσε  αργότερα και ο Στράβων στα «Γεωγραφικά» του.

Μετά ακριβώς από έξι δεκαετίες, τα αδύναμα ελληνικά κρατίδια που βοήθησαν τη Ρώμη να υλοποιήσει τα σχέδιά της, ξύπνησαν από το λήθαργο κι αντιλήφθηκαν την πραγματικότητα. Εξεγέρθηκαν και οι Αθηναίοι με αρχηγό τον Αρχέλαο. Όταν άρχισε η πολιορκία της πόλης (το 87 π.Χ.) από το ρωμαίο ύπατο Λεύκιο Κορνήλιο Σύλλα, με δουλοφροσύνη θέλησαν να τον εξευμενίσουν υπενθυμίζοντας την προσφορά των προγόνων τους στον πολιτισμό.  Ο σκληροτράχηλος  πολέμαρχος τους απάντησε πως, δεν βρισκόταν εκεί με τις πέντε λεγεώνες του για να μάθει ιστορία αλλά για να καταστείλει μια ανταρσία. Σε αντίθεση με το Φίλιππο της Μακεδονίας που, μετά τη μάχη της Χαιρώνειας, σεβάστηκε την Αθήνα και τους νεκρούς της, όταν ο Σύλλας κατέλαβε την πόλη κατάστρεψε πολλά μνημεία και λεηλάτησε όλους τους καλλιτεχνικούς θησαυρούς της.       Κάποιες από τις απόψεις του Ισοκράτη προκαλούν και σήμερα έντονες ιδεολογικές αντιθέσεις για την έννοια της Δημοκρατίας και την εθνική ταυτότητα του Έλληνα.

Σίσκος Β. Σωκράτης